- Ανάργυροι, άγιοι
- Όνομα γιατρών, αγίων της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας. 1. Κοσμάς και Δαμιανός (τέλη 3ου αι.). Κατάγονταν από τις Αιγές της Λυκίας και ονομάστηκαν Α. επειδή προσέφεραν τις ιατρικές υπηρεσίες τους αφιλοκερδώς. Όταν ο εθνικός έπαρχος Λυσίας τους ζήτησε να αρνηθούν την πίστη τους στον Χριστό, δεν δέχτηκαν και θανατώθηκαν με αποκεφαλισμό, αφού προηγουμένως πέρασαν από φοβερά βασανιστήρια. Η μνήμη των δύο αδελφών εορτάζεται την 1η Ιουλίου. 2. Κύρος και Ιωάννης (3ος αι.). Κατάγονταν από την Αλεξάνδρεια και την Έδεσσα της Μεσοποταμίας, αντίστοιχα, και έζησαν ως ασκητές σε μοναστήρι του Αραβικού κόλπου. Μαρτύρησαν την εποχή του Διοκλητιανού με αποκεφαλισμό και η μνήμη τους εορτάζεται στις 31 Ιανουαρίου. (Λαογρ.)Σύμφωνα με τον Ντόιμπνερ, αρχικός τόπος λατρείας των Α. ήταν το Βυζάντιο και αργότερα η Ρώμη. Τα γεγονότα που συνδέονται με τη λατρεία τους (τα θαύματά τους, οι εμφανίσεις τους σε αρρώστους που κοιμούνταν στον ναό τους κ.ά.) τον ώθησαν στο συμπέρασμα ότι οι άγιοι αυτοί ήταν ουσιαστικά οι αντικαταστάτες των Διόσκουρων στο Βυζάντιο, όπου ο Βύζας είχε ιδρύσει ναό προς τιμήν τους. To συμπέρασμα αυτό εδραιώνει τόσο η μαρτυρία του Πέτρου του Αργείου ότι οι εθνικοί κατέφευγαν σε Διόσκουρους, Χείρωνες και Ασκληπιούς για να θεραπευτούν όσο και η πληροφορία του Ησυχίου του Μιλήσιου ότι υπήρχε στο Βυζάντιο ιερό που ήταν αφιερωμένο στους Διόσκουρους, στο οποίο οι άνθρωποι προσέρχονταν για να γιατρευτούν από τις αρρώστιές τους.
Dictionary of Greek. 2013.